Katika wiki ya kwanza ya uvamizi wa Urusi dhidi ya Ukraine,rais wa Urusi Vladmir Putin alipandisha hofu ya baadhi ya watu kote duniani alipokiamrisha kikosi cha nyuklia cha taifa lake kuwa katika hali ya utayari .
Haikuwa mara ya kwanza kwa ulimwengu kujipata katika hali kama hiyo na katika historia pamekuwa na makosa mengine kuhusu nyuklia ambayo nusura yasababishe vita vya tatu vya dunia .
Kuanzia uvamizi wa wanyama hadi kifaa kibovu cha kompyuta chenye thamani ya chini ya dola moja, orodha ni ndefu ya kutisha hali za nusura kabisa kuonyesha jinsi vita vya nyuklia vingeweza kutokea kwa urahisi kimakosa.
Ilikuwa ni usiku wa manane tarehe 25 Oktoba 1962 na lori lilikuwa likishuka kwenye njia ya kurukia ndege huko Wisconsin kw kasi. Ilikuwa na muda mfupi tu wa kusimamisha safari ya ndege.Dakika chache mapema, mlinzi katika Kituo cha Duluth alikuwa ametazama kitu chenye kivuli kikijaribu kupanda ukuta wa eneo la kituo hicho. Alikipiga risasi na kuongeza tahadhari, akiogopa kwamba hii ilikuwa sehemu ya shambulio kubwa la Soviet. Mara moja, ving'ora vya wavamizi vilikuwa vikilia katika kila kituo cha anga katika eneo hilo.
"Jana nilitumia kwa mara ya kwanza mkoba wangu mweusi wenye kitufe cha (nyuklia) ambacho (maafisa wawili) huwa wananibeba kila wakati," Rais wa zamani wa Urusi Boris Yeltsin aliripoti mnamo 1/26/1995.
Hali ilishika kasi kwa haraka sana. Katika uwanja wa karibu wa Volk, kituo cha anga, mtu aliwasha swichi isiyo sahihi - kwa hivyo badala ya onyo la kawaida la usalama, marubani walisikia king'ora cha dharura kikiwaambia wacharuke. Muda mfupi baadaye kulikuwa na mshtuko wa shughuli, walipokuwa wakikimbia kwenda angani, wakiwa na silaha za nyuklia.
Ilikuwa ni wakati wa kilele cha Mgogoro wa makombora ya Cuba na kila mtu alikuwa na hofu. Siku kumi na moja mapema, ndege ya kijasusi ilikuwa imenasa picha za vifaa vya kurusha silaha za siri, makombora na lori huko Cuba, ambayo ilipendekeza Wasovieti walikuwa wanajipanga kushambulia Marekani kote. Kama vile ulimwengu ulijua vyema, ingeweza kuchukua tu shambulizi moja kutoka kwa taifa lolote ili kusababisha hali mbaya ya kuzidisha mzozo kwa kiwango kisichotabirika.
Urusi yaishambulia Ukraine:Mengi zaidi
- YA MSINGI:Mzozo wa Ukraine: Kwanini Urusi inaivamia Ukraine na Putin anataka nini?
- UFAFANUZI:Mzozo wa Ukraine: Swift ni nini na kwa nini kuipiga marufuku Urusi ni muhimu sana?
- UCHAMBUZI:Mzozo wa Ukraine: Putin humsikiliza nani?
- KWENYE RAMANI:Uvamizi wa Ukraine: Shambulio la Urusi kwenye ramani
- ZELENSKY:Volodymyr Zelensky: Mfahamu rais wa Ukraine aliyeacha umaarufu wake wa TV na kuingia kwenye siasa
- PUTIN:Vladimir Putin: Rais wa Urusi aliyeagiza shambulio Ukraine
Kama inavyotokea, katika tukio hili hapakuwa na kitu cha kuhofisha ama kilichotumwa - angalau, sio mwanadamu. Umbo lililokuwa likizunguka uzio linadhaniwa kuwa lilikuwa dubu mkubwa mweusi. Yote yalikuwa makosa.
Lakini nyuma katika uwanja wa Volk, kikosi bado hakikujua ukweli huu. Walikuwa wameambiwa hakutakuwa na mazoezi ya kufanya majaribio na walipokuwa wakipanda ndege zao, walikuwa wamesadikishwa kabisa kwamba ndivyo - Vita vya Tatu vya Ulimwengu vilikuwa vimeanza.
Mwishowe, kamanda mmoja aligundua kile kilichotokea. Marubani hao walinaswa na afisa mmoja aliyekuwa na mawazo ya haraka, ambaye aliendesha lori kuwaelekea walipokuwa wakiwasha injini zao kwenye njia ya kurukia ndege.
Songa mbele hadi leo na wasiwasi wa atomiki wa miaka ya 1960 umesahaulika. Makazi ya nyuklia ni hifadhi ya waokoaji waliojificha na matajiri zaidi, na wasiwasi uliopo umehamia kwa vitisho vingine kama vile mabadiliko ya hali ya hewa. Ni rahisi kusahau kwamba kuna takriban silaha za nyuklia 14,000 duniani, zikiwa na nguvu ya pamoja ya kuzima maisha ya karibu watu bilioni tatu - au hata kutoweka kwa viumbe . Tunajua kwamba uwezekano wa kiongozi yeyote kumlipua mtu kwa makusudi ni wa mbali sana; baada ya yote, labda wakiwa wazimu.
Kile ambacho hatujazingatia ni kwamba inaweza kutokea kwa bahati mbaya.
Yote yaliyosemwa, kumekuwa na angalau makosa 22 ya kutisha tangu kugunduliwa kwa silaha za nyuklia. Kufikia sasa, tumesukumwa kwenye ukingo wa vita vya nyuklia na matukio yasiyo na hatia kama vile kundi bata maji wanaoruka, Mwezi, matatizo madogo ya kompyuta na hali ya hewa isiyo ya kawaida ya anga.
Mnamo 1958, ndege ilidondosha bomu la nyuklia kwa bahati mbaya kwenye bustani ya familia; kimiujiza, hakuna mtu aliyeuawa, ingawa kuku wao waliyeyushwa na kufa . Makosa yametokea hivi majuzi kama 2010, wakati Jeshi la Wanahewa la Marekani lilipoteza kwa muda uwezo wa kuwasiliana na makombora 50 ya nyuklia, kumaanisha kuwa kusingekuwa na njia ya kugundua na kuzuia mlipuko wa moja kwa moja wa silaha hizo.
Licha ya gharama ya ajabu na uchangamano wa kiteknolojia wa silaha za kisasa za nyuklia - Marekani inatarajiwa kutumia $497bn (£379bn) kwa uwezo wake kati ya 2019 na 2028 - rekodi ya kihistoria inaelezea hadithi yake yenyewe na inaonyesha jinsi ulinzi tunaoweka unaweza kwa urahisi. kuchanganyikiwa na makosa ya kibinadamu au wanyamapori wenye udadisi.
Tarehe 25 Januari 1995, Rais wa Urusi wakati huo Boris Yeltsin alikua kiongozi wa kwanza wa ulimwengu katika historia kuwezesha "briefcase ya nyuklia" - Mkoba ambao una maagizo na teknolojia ya kulipua mabomu ya nyuklia.
Waendeshaji rada wa Yeltsin walikuwa wamegundua kwamba roketi ilikuwa imerushwa kwenye ufuo wa Norway, na walitazama kwa wasiwasi ilipopaa angani. Ilikuwa inaelekea wapi - na ilikuwa na uadui? Akiwa na mkoba mikononi mwake, Yeltsin alizungumza na washauri wake wakuu kuhusu iwapo angeanzisha shambulio la kujibu. Baada ya dakika chache kuamua, waligundua kuwa ilikuwa inaelekea baharini na kwa hivyo haikuwa tishio.
Baadaye iliibuka kuwa hili halikuwa shambulizi la nyuklia, lakini uchunguzi wa kisayansi, ambao ulikuwa umetumwa kuchunguza taa za kaskazini. Maafisa wa Norway waliachwa wakishangaa kwamba ilisababisha hofu kama hiyo, kwa sababu uzinduzi huo ulikuwa umetangazwa hadharani angalau mwezi mmoja mapema.
Jambo kuu ni kwamba haijalishi ikiwa shambulio la nyuklia limeanzishwa kwa sababu ya mchanganyiko au tishio la kweli - na mara tu linapoanzishwa haliwezi kutenduliwa. "Ikiwa rais atajibu tishio la uwongo, basi atakuwa ameanzisha vita vya nyuklia kwa bahati mbaya," anasema William Perry, ambaye aliwahi kuwa Waziri wa Ulinzi wa Marekani chini ya Rais wa zamani Bill Clinton na Naibu Waziri wa Ulinzi wa utawala wa Carter. "Hakuna anachoweza kufanya kuhusu hilo. Makombora hayawezi kurudishwa na hayawezi kuharibiwa."
Kwa nini kumekuwa na hatari nyingi na za kuhofisha hivi? Na tunaweza kufanya nini ili kuzuia tukio lingine kutokea katika siku zijazo?
Jinsi mashambulizi ya nyuklia yanavyotokea
Msingi wa uwezekano wa makosa ni mifumo ya tahadhari ya mapema iliyowekwa wakati wa Vita Baridi. Badala ya kungoja makombora ya nyuklia kulenga shabaha yao - ambayo, kwa kawaida, itatoa uthibitisho halisi wa shambulio - haya yanalenga kuyagundua mapema, ili kulipiza kisasi kuweze kurushwa kabla ya silaha zao wenyewe kuharibiwa.
Ili kufanya hivyo, unahitaji data.
Bila Wamarekani wengi kujua , Marekani kwa sasa ina idadi ya satelaiti zinazoitazama kimyakimya wakati wote, zikiwemo nne zinazofanya kazi kutoka maili 22,000 (kilomita 35,400) juu ya Dunia. Ziko katika "obiti ya geosynchronous" - iko katika sehemu maalum ambapo hazibadilishi kamwe nafasi inayohusiana na sayari wanayozunguka. Hii inamaanisha kuwa zina mwonekano wa karibu zaidi au mdogo wa eneo moja, kwa hivyo zinaweza kugundua uzinduzi wa tishio lolote la nyuklia, siku saba kwa wiki, saa 24 kwa siku.
Kile ambacho satelaiti haziwezi kufanya ni kufuatilia mkondo wa kombora linaposafiri. Kwa hili, Marekani pia ina mamia ya vituo vya rada, ambavyo vinaweza kuamua nafasi na kasi yao, na kuhesabu mwelekeo wa silaha kama hizo.
Mara tu kunapokuwa na dalili za kutosha kwamba shambulio linaendelea, rais anafahamishwa. "Kwa hivyo labda kama dakika tano hadi 10 baada ya kurusha makombora, rais atapata habari," Perry anasema. Wana kazi isiyoweza kuepukika ya kuamua ikiwa watajibu shambulio.
"Ni mfumo mgumu sana na unafanya kazi karibu kila wakati," anasema Perry. "Lakini tunazungumza juu ya uwezekano mdogo, wa tukio kenye matokeo ya juu." Inahitaji kutokea mara moja tu.
Teknolojia ya kupotosha
Kuna aina mbili za makosa ambayo yanaweza kusababisha ving'ora vya uwongo - ya kiteknolojia na ya kibinadamu (au, ikiwa hatuna bahati, zote mbili mara moja). Mfano halisi wa mfano wa kwanza ulitokea wakati Perry alipokuwa akifanya kazi na Rais wa Marekani Jimmy Carter mwaka wa 1980.
"Ilikuwa mshtuko mkubwa," Perry anasema. Ilianza kwa kupigiwa simu saa 3:00, ambapo ofisi ya ulinzi ya jeshi la anga ya Marekani ilimweleza kwamba kompyuta za uchunguzi ziligundua makombora 200 yaliyokuwa yakitoka moja kwa moja Umoja wa Kisovieti hadi Marekani. Kufikia wakati huo, tayari walikuwa wamegundua kuwa haikuwa shambulio la kweli - kompyuta zilikuwa zimekosea kwa namna fulani.
"Kwa kweli walikuwa wamepiga simu Ikulu kabla ya kuniita - walimwita rais. Wito huo ulienda kwa mshauri wake wa usalama wa kitaifa, "anasema Perry. Bahati nzuri alichelewa kwa dakika chache kabla ya kumwamsha raisi, muda huo wakapata taarifa kuwa ni uongo.
Lakini ikiwa hawangengoja - ikiwa wangemwamsha Carter mara moja, ulimwengu ungekuwa mahali tofauti sana leo. "Kama rais angepokea simu mwenyewe, angekuwa na takriban dakika tano kuamua kuzindua au la. Hii ni katikati ya usiku, hakuna nafasi ya kushauriana na mtu yeyote, "anasema Perry. Kuanzia wakati huu na kuendelea, hakuwahi kufikiria matarajio ya uzinduzi usio sahihi kama shida ya kinadharia - hii ilikuwa uwezekano wa kweli na wa kutisha. "Ningesema ilikuwa karibu sana," anasema.
Katika hafla hiyo, tatizo liligeuka kuwa chip mbovu katika kompyuta inayoendesha mifumo ya tahadhari ya mapema ya taifa. Baadaye ilibadilishwa kwa chini ya dola. Mwaka mmoja mapema, Perry alishuhudia tukio jingine tena kwa karibu wakati fundi alipopakia kompyuta na mkanda wa mafunzo bila kukusudia, na kutangaza kwa bahati mbaya maelezo ya kurushwa kwa kombora la kweli (lakini la kubuni) kwenye vituo vikuu vya onyo.
Ambayo inatuleta kwenye suala la kuhusisha akili zenye dosari katika mchakato unaohusisha silaha zilizo na uwezo wa ktandaza miji mizima. Na mafundi machachari kando, watu wakuu ambao tunapaswa kuwa na wasiwasi nao hapa ni wale ambao wana uwezo wa kuidhinisha mashambulizi ya nyuklia - viongozi wa ulimwengu.
"Rais wa Marekani ana mamlaka kamili ya kurusha silaha za nyuklia na ndiye pekee anayefanya hivyo - mamlaka pekee," anasema Perry. Hii imekuwa kweli tangu enzi za Rais Harry Truman. Wakati wa Vita Baridi, uamuzi huo ulikabidhiwa kwa makamanda wa kijeshi. Lakini Truman aliamini kuwa silaha za nyuklia ni zana ya kisiasa na kwa hivyo inapaswa kuwa chini ya udhibiti wa mwanasiasa.
Kama wale wote waliomtangulia, Rais Joe Biden anafuatwa kila mahali anapoenda na msaidizi anayebeba "Mkoba" wa nyuklia, ambao una nambari za uzinduzi wa silaha za nyuklia za taifa hilo. Iwe yuko juu ya mlima, anasafiri kwa helikopta au anavuka bahari, Biden ana uwezo wa kuzindua shambulio la nyuklia. Anachotakiwa kufanya ni kusema maneno na uharibifu wa kuhakikishiwa kwa pande zote - (Mutually Assured Destruction)"MAD", ambapo mshambuliaji na mlinzi wanaangamizwa kabisa - inaweza kufikiwa ndani ya dakika chache.
Kama mashirika na wataalam wengi wameonyesha, kuzingatia uwezo huu ndani ya mtu mmoja ni hatari kubwa. "Imetokea mara kadhaa kwamba rais amekuwa akinywa pombe kupindukia, au anakabiliwa na dawa anazotumia. Anaweza kuwa anaugua ugonjwa wa kisaikolojia. Mambo haya yote yametokea huko nyuma," anasema Perry.
Uchina na India ndio nchi mbili pekee zenye nguvu za nyuklia ambazo zimejitolea kwa sera ya NFU.
Kadiri unavyofikiria juu yake, ndivyo uwezekano wa kutisha unavyoibuka. Ikiwa ni usiku, rais anakuwa amelala? Kwa dakika chache za kuamua la kufanya, hawangepata muda wa kupata fahamu tena, achilia mbali kujiburudisha kwa kikombe cha kahawa; inaonekana haiwezekani wangekuwa wanafanya kazi katika kiwango chao cha juu.
Mnamo Agosti 1974, wakati Rais wa Marekani Richard Nixon alihusika katika kashfa ya Watergate na akikaribia kujiuzulu, alishuka moyo na kutokuwa na utulivu. Kulikuwa na uvumi kuwa amechoka, mara kwa mara akinywa pombe na kwa ujumla tabia ya ajabu - ajenti wa Secret Service alimwona akila biskuti ya mbwa. Nixon alikuwa ameripotiwa kuwa chini ya hasira, kunywa na madawa ya kulevya yenye nguvu, lakini hii ilikuwa mbaya zaidi. Na bado, bado alikuwa na uwezo wa kurusha silaha za nyuklia.
(Ulevi pia ni tatizo miongoni mwa wanajeshi wanaolinda ghala la silaha za nyuklia la taifa. Mnamo mwaka wa 2016, wafanyakazi kadhaa wa anga wanaofanya kazi katika kituo cha makombora walikiri kutumia dawa za kulevya ikiwa ni pamoja na kokeni na LSD, na wanne hao baadaye walitiwa hatiani.)
Jinsi ya kuepuka ajali mbaya
Kwa kuzingatia haya yote, Perry hivi majuzi aliandika kitabu - The Button: The New Nuclear Arms Race and Presidential Power from Truman to Trump - na Tom Collina, mkurugenzi wa sera katika shirika la usaidizi la kutosambaza silaha za nyuklia la Plowshares Fund. Ndani yake, wanaelezea uthabiti wa usalama wetu wa sasa wa nyuklia, na kupendekeza suluhisho zinazowezekana.
Kwanza, wangependa kuona mwisho wa mamlaka ya kipekee - ili maamuzi kuhusu kuzindua silaha hizi za maangamizi makubwa yafanywe kidemokrasia, na athari za uharibifu wowote wa kiakili kwenye uamuzi huo zipunguzwe. Nchini Marekani, hii itamaanisha kufanya kura katika Congress.
"Hii inaweza kupunguza kasi ya uamuzi kuhusu kuzizindua," anasema Perry. Kwa kawaida huchukuliwa kuwa jibu la nyuklia lazima litokee haraka, kabla ya uwezo wa kujibu kupotea. Lakini hata kama miji mingi na makombora yote ya ardhini nchini Marekani yangefutiliwa mbali na silaha za nyuklia, serikali iliyosalia bado inaweza kuidhinisha nyambizi za kijeshi kurusha. "Aina pekee ya kulipiza kisasi ambayo inakubalika ni ile ambayo unajua wanashambulia. Hatupaswi kamwe kujibu shambulizi ambalyo linaweza kuwa la uwongo," asema Collina. Na njia pekee ya kuaminika ya kuhakikisha kuwa tishio ni la kweli ni kungojea litue.
Kusonga kwa mwendo wa utulivu kunaruhusu nchi kuweka faida za kuzuia za uharibifu unaohakikishwa wa pande zote lakini kwa nafasi ndogo sana ya kujiingiza kwenye vita vya nyuklia kwa sababu, tuseme, dubu anapanda juu ya ua.
Pili, Perry na Collina wanatoa hoja kwa mataifa yenye nguvu za nyuklia kuahidi kutumia tu silaha za nyuklia katika kulipiza kisasi - na kamwe sio kuwa wa kwanza. "China ni mfano wa kuvutia, kwa sababu tayari ina sera ya kutotumia mara ya kwanza," anasema Collina. "Wametangaza kwamba hawatatumia silaha za nyuklia kwanza katika mzozo, na kuna uaminifu katika sera hiyo kwa sababu Uchina inatenganisha vichwa vya silaha ya nyuklia [ambavyo vina nyenzo za nyuklia] kutoka kwa makombora yake [mfumo wa uwasilishaji]." Hii ina maana kwamba China itazimika kuziunganisha kabla ya kufanya mashambulizi, na kwa kuwa satelaiti nyingi zikitazama kila mara kwa hili, huenda mtu ataona.
Kwa hakika, Marekani na Urusi hazina sera kama hiyo - zinahifadhi haki ya kurusha silaha zao za nyuklia, hata kwa kukabiliana na mbinu za kawaida za vita. Kukubali "hakuna matumizi ya kwanza" kulizingatiwa na utawala wa Obama, ingawa hawakuweza kufikia uamuzi.
Hatimaye, wanahoji kuwa itakuwa ya manufaa kwa nchi kustaafisha kabisa makombora yao ya balestiki ya ardhini, kwa sababu yanaweza kuharibiwa na shambulio la nyuklia linalokuja, hizi ni silaha ambazo zina uwezekano mkubwa wa kutumwa kwa haraka ikiwa shambulio litatokea. inashukiwa, lakini haijathibitishwa.
Uwezekano mwingine ungekuwa kuwezesha makombora ya nyuklia kuharibiwa, katika tukio ambalo uchochezi utageuka kuwa wa uwongo. "Inafurahisha kwa sababu tunapofanya majaribio ya ndege, wanaweza kufanya hivi," anasema Collina. "Ikiwa yataenda kinyume, yanaweza kujiangamiza. Lakini hatufanyi hivyo kwa makombora ya moja kwa moja, kwa sababu ya hofu kwamba adui atapata vidhibiti vya mbali na kuweza kuzima.
Na kuna njia zingine ambazo teknolojia ya nchi yenyewe inaweza kutumika dhidi yao. Tunapoendelea kutegemea zaidi kompyuta za kisasa, kuna wasiwasi kwamba wadukuzi, virusi au roboti za AI wanaweza kuanzisha vita vya nyuklia. "Tunaamini kwamba nafasi ya tahadhari za uwongo imeongezeka kwa hatari ya mashambulizi ya mtandao," anasema Collina. Kwa mfano, mfumo wa udhibiti unaweza kudanganywa kwa kufikiri kwamba kombora linakuja, ambayo inaweza kumaanisha rais anadanganywa ili kuzindua mashambulizi ya kujibu.
Tatizo kubwa zaidi, bila shaka, ni kwamba mataifa yanataka silaha zao za nyuklia ziwe na mwitikio wa haraka na rahisi kutumia - zipatikane kwa kubofya kitufe. Hii bila shaka inafanya kuwa vigumu kudhibiti matumizi yake.
Ingawa Vita Baridi vimepita kwa muda mrefu, Collina anadokeza kwamba bado tumejipanga kwa ajili ya mashambulizi yasiyozuiliwa ya "kushtukiza" - wakati ukweli, sasa tunaishi katika ulimwengu tofauti kabisa. Kwa kushangaza, wataalam wengi wanakubali kwamba kwa mbali tishio kubwa zaidi linatokana na mifumo ya uzinduzi ambayo inapaswa kutulinda.
No comments:
Post a Comment