Uvamizi wa Urusi dhidi ya Ukraine umelaaniwa vikali katika sehemu nyingi za dunia, lakini mtandao wa makundi ya Facebook unaoendeshwa na watu wenye hamasa ungependa kubadili fikra za kiongozi wa nchi hiyo.
Mamilioni ya watu wameona machapisho yakimuonesha Rais Vladimir Putin kama mwenye tabasamu, mtu mwenye fadhili na mpenda amani.
Hawa ni mashabiki wakubwa wa Putin - na tumekuwa tukifuatilia wanachofanya na wanatoka wapi.
Idadi kubwa ya wafuasi
BBC imekuwa ikichunguza makundi hayo makubwa yanayomuunga mkono Putin kwa usaidizi wa watafiti kutoka Taasisi ya Majadiliano ya Kimkakati (ISD).TWATAKA KUSIKIA KUTOKA KWAKO:Wewe au jamaa zako mlitoroka vita Ukraine?
Wataalamu wa ISD walitambua vikundi 10 vya Umma vinavyomuunga mkono Putin, wakijivunia majina kama vile Vladimir Putin - Kiongozi wa Ulimwengu Huru. Vikundi hivyo vina wanachama zaidi ya 650,000.
Maudhui ni pamoja na picha na ujumbe wa kumsifu kiongozi huyo wa Urusi, ulioandikwa kwa lugha kadhaa, zikiwemo Kiingereza, Kirusi, Kiajemi, Kiarabu na Khmer.
Sio tu kwamba ni maarufu, lakini wanafanya kazi sana. Katika mwezi uliopita, watafiti walihesabu machapisho 16,500, wakipokea mwingiliano zaidi ya milioni 3.6.
Madhumuni ya jumla ya makundi hayo yanaonekana kuwa kumtangaza Bw Putin kama shujaa anayesimama upande wa Magharibi, akiwa na uungwaji mkono mkubwa wa kimataifa.
Picha hizo mara nyingi zinaonesha kiongozi huyo wa Urusi "akitembea kwa kujiamini, akiwa ameshika watoto wa mbwa, akitazama kwenye kamera, akiwasalimu askari, na akiendesha safu ya wanyama wa porini, wakiwemo dubu na simba".
Vikundi hivi vimepata wanachama wapya zaidi ya 100,000 tangu kuanza kwa uvamizi tarehe 24 Februari.
Ikichimbua maelezo ya watu wanaoendesha maudhui mengi, iliibuka kuwa mashabiki wengi walioorodheshwa kama wasimamizi wa vikundi wana akaunti mbili zilizo na jina moja. Watafiti walipata takribani akaunti 100 kama hizo kwenye mtandao.
Na akaunti hizi husimamiwa na wafuasi wa Putin pamoja na nyingine zinazojifanya kuwa Shirikisho la Urusi au huduma za usalama za Urusi, ambazo ni za uwongo.
Kuendesha akaunti rudufu ni ukiukaji wa sheria za Facebook , ISD inasema.
Mtafiti mkuu Moustafa Ayad anayaita mazoezi hayo kuwa mfano wa "astroturfing" - operesheni ya mtandaoni inayohusisha akaunti nyingi ambayo inatoa hisia ya uungwaji mkono zaidi kutoka ngazi ya chini.
Kampeni hiyo "inaunda mwonekano wa uungwaji mkono mkubwa kwa Putin na Kremlin katika kivuli cha uvamizi na inategemea... akaunti zisizo za kweli kukamilisha lengo lake," kulingana na ripoti ya ISD.
Uchunguzi wa karibu wa baadhi ya wasimamizi wa kikundi unaonesha shughuli isiyo ya kawaida. Mmoja, anayeitwa Marine, ambaye anasema eneo lake ni Syria, anatumia akaunti tatu tofauti kutoa uungwaji mkono kwa rais. Akaunti zake tatu, kwa Kiarabu, huchapisha kwa wakati mmoja kila siku.
Msimamizi mwingine, Victoria, kutoka Cambodia, amekuwa akichapisha maudhui katika kikundi cha lugha ya Khmer. Tangu tarehe 4 Februari machapisho yake yametoa maoni zaidi ya 34,000 na yamesambazwa zaidi ya mara 4,000.
Machapisho yanasambazwa sana katika vikundi tofauti. Kwa mfano, akaunti nyingine iliyoorodheshwa kuwa Bulgaria ilichapisha picha ile ile ya Putin mara 12 katika muda wa dakika chache.
Tulijaribu kuwasiliana na watu wanaosimamia akaunti hizi zote ili kutoa maoni, lakini hatukupata bahati.
Lakini mwanaume mmoja nchini Kenya, anayeitwa Raj, ambaye yuko katika baadhi ya vikundi hivi na anamjumuisha "Putin" mwishoni mwa jina lake kwenye Facebook, alijibu simu tulipopiga. Katika mazungumzo mafupi alimuita rais "kiongozi mkuu" lakini akasema hataki kuzungumzia vita hivyo. Tulimtumia barua pepe yenye maswali zaidi kuhusu nia yake nchini Urusi, lakini hakujibu.
Hasmik, kutoka Armenia, anasema yeye ni mwandishi wa habari na sasa anasaidia kuendesha vikundi sita vinavyomuunga mkono Putin. Tuliuliza ni nani aliyemuomba kufanya hivyo. Alituambia ni watu ambao tayari wanaendesha vikundi na akasema kwamba hakulipwa kwa juhudi zake.
Mahusiano na Urusi
Ni vigumu kupata motisha za watu wa akaunti. Hakuna kiunganishi dhahiri kwa serikali ya Urusi na tofauti na kampeni nyingine zinazojulikana za upotoshaji za Kirusi, mtandao sio wa hila; wala watu wanaohusika hawafichi nia zao.
Lakini hatuwezi kuondoa uwezekano kwamba mtandao una baadhi ya watu walio kiunganishi na mamlaka ya Urusi au kampeni za kumuunga mkono Putin ndani ya Urusi.
Watu wengi kote ulimwenguni wanavutiwa na Bwana Putin na mtazamo wake wa kupinga ulimwengu wa Magharibi.
Tuliwasiliana na Facebook, ambayo inasema ina sera dhidi ya akaunti ghushi na imesimamisha idadi ya akaunti zilizotambuliwa katika ripoti hiyo na kutokana na uchunguzi wao wenyewe.
Putin wa kughushi
Katika kipindi cha utafiti wetu, tulikutana na jambo lingine la kufurahisha - akaunti ghushi za Vladimir Putin.
Bw Putin ni mmoja wa viongozi wachache duniani ambao hawatumii mitandao ya kijamii, na hakuna akaunti rasmi ya Facebook kwa jina lake. Inasemekana hana hata simu ya smartphone
Kwa mujibu wa msemaji wake, Bw Putin "hahitaji" mitandao ya kijamii kwani "haimpi kitu chochote ambacho hana".
Lakini wengine wameziba pengo lililoachwa na kutokuwepo kwake mtandaoni. Ukurasa wa Facebook ulioonyeshwa hapo juu ulikuwa na wafuasi zaidi ya milioni tatu kabla ya kuondolewa muda mfupi baada ya uvamizi huo mwishoni mwa Februari.
Idadi kubwa ya waliojiandikisha - zaidi ya 700,000 - walijiunga wakati wa janga hilo, wakati ukurasa ulikuwa unazungumza juu ya chanjo za Covid zilizotengenezwa na Urusi.
Hivi majuzi, ukurasa huo ulikuwa ukichapisha ujumbe unaokuza mtazamo wa Kremlin kuhusu vita hivyo, na wengi waliokuwa wakiizungumzia walionekana kuamini kuwa ilikuwa na maneno ya kweli ya rais wa Urusi.
Muda mfupi baada ya uvamizi huo, chapisho kwenye ukurasa huo lilitangaza lengo la "operesheni" hiyo ni "kulinda amani ... iliyolenga tu kuondosha kijeshi nchi jirani". Ujumbe huu ulisambazwa na kupendwa zaidi ya mara 200,000.
Na ukurasa huo pia ulikuwa na tabia ya 'kutag' watu kwenye ujumbe wake kuhusu Bw Putin, wakiwemo watumiaji waliotambuliwa na watafiti kuwa na akaunti mbili. Kwa maneno mengine, ilikuwa inaingiliana na mashabiki wakuu wa Putin.
Hatujui ni nani anayesimamia akaunti hii. Watu wanaoisimamia wako nchini Urusi na Latvia.
Kurasa za mashabiki zina nafasi nzuri ya kupata uungwaji mkono kwa Kremlin kimataifa, anasema Nika Aleksejeva, mtafiti katika Maabara ya Utafiti wa Uchunguzi wa Kidigitali (DFRLab), sehemu ya taasisi ya ushauri ya Baraza la Atlantiki.
"Wanaweza kusaidia kujenga uungwaji mkono wa umma katika nchi za kigeni kwa kile kinachojulikana kama 'operesheni ya kijeshi nchini Ukraine' ya Urusi isipokuwa ikishutumiwa na majukwaa ya kawaida ya mitandao ya kijamii," anasema.
DFRLab iliandika jinsi akaunti moja iliyojifanya kuwa ya Putin iliyochapisha kwa Kiarabu ilivyolipia matangazo yaliyolenga watumiaji katika nchi kadhaa, zikiwemo Algeria, Libya, Misri, Yemen, Morocco, Lebanon na Tunisia. Ukurasa huo ulikuwa na wafuasi zaidi ya milioni moja lakini umefutwa tangu wakati huo.
Ukurasa mwingine maarufu wa Putin, uliochapishwa kwa Kiarabu, ulikuwa ukisimamiwa na mtu ambaye pia ni shabiki mkubwa wa kiongozi wa Syria Bashar al Assad. Ilivutia karibu wafuasi milioni moja kabla ya kuondolewa.
No comments:
Post a Comment